Search

’t Ovvəlgems in woord en klank

Jules Lampole (copyright foto Els Deleu)

GOKA, de Geschied- en Oudheidkundigde Kring Avelgem brengt een uniek Avelgems dialectwoordenboek uit. Het is een lijvig boek van 450 bladzijden, samengesteld door GOKA-bestuurslid Jules Lampole, een geboren Avelgemnaar.

Jules is getrouwd met Jeanine Vercoutere, woonde lange tijd in Rugge in Avelgem en nu woont hij in het centrum van de gemeente.

Hij heeft een zoon Frank en een kleinzoon Maxim.

Jules studeerde Germaanse filologie in Gent. Hij begon met Nederlands en Engels te geven in het Koninklijk Lyceum op de Pottelberg in Kortrijk en muteerde in 1970 naar het Atheneum in Avelgem.

In 1985 werd Jules directeur – dat heette dan ‘studieprefect’ –  in het Atheneum van Ronse. Dat deed hij tot in 2000.

Daarnaast was hij van 1980 tot 2003 directeur in de avondschool in Avelgem.

In 2000 ging Jules voor de VLD in de politiek. “Het was toen een coalitie tussen VLD en SP, onder de naam NIEUW.” Na 18 jaar in de oppositie werd Jules in 2018 schepen van Sport, Cultuur en Bibliotheek. “Ik heb mijn tijd gevuld ten gunste van de gemeente, en liet me onlangs vervangen als schepen en als gemeenteraadslid”, zegt Jules. “Ik word 80 jaar in maart, en er moest opvolging zijn. Het was de afspraak dat ik het 4 jaar zou doen.”

Boeken

Jules is niet aan zijn proefstuk toe als het over boeken schrijven gaat.

Als geboren Avelgemnaar had hij altijd al interesse in de geschiedenis van zijn gemeente. Hij maakte al zijn thesis over de toponymie van Avelgem tot 1650. Het werd een lijvig naslagwerk over de plaatsnamen in Avelgem.

Hij beschreef ook twee wandelingen: ‘Het Scheldepad’ voor wandelclub Vakantiegenoegens en ‘Terug in de tijd in Rugge’ voor GOKA, dit naar aanleiding van een eeuw Mirabrug in Avelgem.

“In samenwerking met Carlos van Branteghem en Nadine Delesalle, die hielpen opzoeken, schreef Jules ook een boek over de politieke geschiedenis van Avelgem. Dat boek kwam uit in 2018 en belicht de Avelgemse politiek vanaf 1830. Het staat ook vol van merkwaardige feiten en gebeurtenissen, zoals bv. de bouw van de Mirabrug, de wereldoorlogen, enz.

In maart komt zijn nieuwste boek uit: ’t Ovvəlgems in woord en klank. Het komt uit in hetzelfde formaat als het boek over de politieke geschiedenis. “Zo oogt het mooi om de beide boeken naast elkaar te zetten”, aldus Jules.

Dialect

Jules is lid van GOKA, de geschiedkundige kring van Avelgem. “GOKA gaf een tiental jaar geleden in zijn nieuwsbrief losse bijdragen over het dialect uit van Hiddy Vergracht. Ik zei altijd dat ik daar eens een boek zou over maken. In 2018 ben ik daarmee begonnen.”

Jules en zijn vrouw Jeanine zijn tot aan hun grootouders echte Avelgemnaars en dus dialectsprekers. “Bij het schrijven van het boek was mijn vrouw mijn klankbord en checkte ik ook vaak met haar hoe zij bepaalde woorden uitspreekt”, zegt Jules. “Jeanine is op de Waterhoek – een deel van Rugge – geboren. In één van zijn boeken heeft Stijn Streuvels het over ‘De Teleurgang van de Waterhoek’.

Jules bundelde de bijdragen van GOKA, schikte alles alfabetisch en zocht op. Hij putte onder meer ook uit een vertalingsboekje met 400 à 500 dialectwoorden van Avelgemnaar Pieter Lambrecht. “Ik bestudeerde ook het ‘Kortrijks Woordenboek’ van Frans Debrabandere en het ‘Anzegems dialectwoordenboek’ uitgegeven door het Davidsfonds, en vond ook daar heel wat woorden die in Avelgem gebruikt werden..”

Ook Françoise Veraeck en Nadine Delesalle, twee Avelgemse bestuursleden van GOKA stuurden Jules woorden door.

Jules probeerde in zijn dialectwoordenboek vooral de typisch Avelgemse uitspraak weer te geven om alles te kunnen bewaren voor het nageslacht. Hij startte daarbij telkens van de Nederlandse of ‘vernederlandste’ spelling van de woorden.

Als we vragen wat typisch is voor het Avelgems, dan komen er toch enkele zaken uit zoals het niet uitspreken van de beginletter ‘G’ in voltooide delwoorden, en de ou-klank zoals in ‘bouk, kouke’ , die typisch is voor het overgangsgebied tussen West- en Oost-Vlaanderen, waar Avelgem, maar ook Anzegem en Waregem liggen.

“We gebruiken ook veel woorden uit het Frans aangezien we op de taalgrens met Wallonië liggen. En lange klinkers kent Avelgem niet, die gebruiken we enkel in Franse woorden.”

Corona

Jules besteedde veel tijd aan zijn boek. “Ik was schepen van Sport en Cultuur, zaken die tijdens corona maanden stil lagen. Als je kan werken aan iets wat je interesseert, kan je er gemakkelijk 50 uur per week aan werken”, zegt hij.

Jules telde niet hoeveel woorden er in zijn boek staan, maar als hij 400 bladzijden rekent aan een gemiddelde van 25 woorden per pagina, zullen dit er wellicht zo’n 10.000 zijn.

Nog projectjes

Jules heeft veel zin om als hij geestelijk goed blijft nog aan een projectje te beginnen, maar dat is nog niet zeker.

Hij gaat nu ondertussen wel eens meer op uitstap met zijn vrouw, maar grote reizigers zijn Jules en zijn vrouw niet. “We zijn ook toneelliefhebbers, volgen het cultuurprogramma in Avelgem en gaan naar het Lyrisch Toneel in Kortrijk.”

’t Ovvəlgems in woord en klank

Dit dialectwoordenboek in een luxe-uitgave en met goudopdruk kan besteld worden door betaling op rekeningnummer BE92 0342 7437 0323 van GOKA Avelgem, p/a Doorniksesteenweg 85, 8580 AVELGEM, met vermelding van naam, adres, eventueel mailadres en onder welke vorm je wil opgenomen worden op de lijst van intekenaars.

Wie het bestelt vóór 11 februari betaalt 35 euro en zal verschijnen op de lijst van voorintekenaars. Wie bestelt na 11 februari betaalt 45 euro.

Wie het boek via de post wil krijgen stort bij de bestelling ook 12 euro voor de verzending.

Wie het boek bestelt wordt automatisch uitgenodigd voor de boekvoorstelling op vrijdag 24 maart om 19 uur in GC Spikkerelle, waar je het boek in ontvangst kan nemen. Wie niet kan aanwezig zijn, kan het boek nadien afhalen op een aangegeven adres.

error: De inhoud is beschermd! U kan foto\'s en teksten bestellen. Foto's downloaden of afdrukken is strafbaar.