Jean-Paul Mertens (75) uit Aalbeke is een begrip in de wereld van de magie. Ook in Nederland is hij bekend. Hij leerde al menig goochelaar de knepen van het vak en verschillende van zijn ‘leerlingen’ schopten het ver. Telkens ik bij Jean-Paul in Aalbeke op bezoek ga, sta ik aan de grond genageld van verbazing. Hij gebruikt niet enkel kaarten of attributen uit zijn goochelkoffer, maar goochelt met alles wat hij op tafel vindt, zoals bijvoorbeeld bij mijn bezoek met suikerklontjes van bij de koffie. “Hoe doet hij het toch? En hoe komt het dat ik niet gezien heb hoe die klontjes verdwenen?”, vraag ik mij dan af. De goochelwereld is echt een wereld van verwondering!
Hoe het begon
Jean-Paul groeide op in Brussel. “Mijn moeder die uit Moen kwam had door te werken in Brussel daar mijn vader leren kennen. Ik kwam echter wel vaak bij mijn tante in Moen op vakantie.”
Jean-Paul vertelde me ooit hoe hij begonnen was met goochelen: “Mijn nonkel had een café aan de Heizel. Daar kwam een clochard binnen. Hij vroeg me of ik een popje wou hebben. Ik mocht mijn handen niet meer openen anders zou het popje kunnen verdwijnen. Toen ik ze opende was het popje veranderd in een wijnkurk. Dat heeft me zo gefascineerd dat ik ook goochelaar wou worden. Kort daarop ging ik met mijn vader naar de bibliotheek en nam ik het boek ‘La technique moderne aux cartes’ mee om te leren goochelen met kaarten. Ik verlengde elke maand de uitleentermijn voor dat boek. De vrouw van de bib had medelijden en vroeg of ik niet goed kon lezen maar ik antwoordde dat ik dat boek uit het hoofd wou kennen. Nadat ik een paar trucjes toonde aan de vrouw kreeg ik het boek cadeau.” Dat eerste boek heeft Jean-Paul nog altijd. “Er zijn geen nieuwe trucs bijgekomen. Alles staat in de oude boeken. De klassieke oude trucs zijn gewoon aangepast aan onze tijd.” Jean-Paul goochelt niet enkel met kaarten, hij houdt van variatie. Hij doet close up- of tafelgoochelen, mentalisme en gedachtenlezen.
Eerste close-up goochelaar
Jean-Paul combineerde vroeger het goochelen met zijn werk als bouwvakker. “Toen ik thuiskwam van het werk oefende ik mijn trucs.” Jean-Paul heeft zijn eigen stijl en techniek om te goochelen. “Je moet ook een beetje een psycholoog kunnen zijn en de mensen de indruk geven dat ze zelf beslissen.”
Jean-Paul was de eerste close-up goochelaar in Vlaanderen. “Goochelen was enkel gekend op een podium, maar niet aan tafels. Ik ben er mee begonnen in restaurants maar dit werd uitgebreid tot recepties en personeelsfeesten. Ik trad ook op op podia. Op televisie was ik nog bij Jos Gheysen, in Schuif Af met Ingeborg, in het programma Abracadabra en in Brussel Nieuwstraat.”
Ook aan Johnny Turbo heeft Jean-Paul mooie herinneringen. “Hij zou een liedje over mij maken als ik hem leerde hoe hij een vrouw in twee kon zagen. Ik heb nog het filmpje van hoe Johnny Turbo een vrouw in twee zaagde. Toen ik 30 jaar goochelde zong Johnny tijdens zijn laatste optreden in 1999 zijn liedje Jean-Paul de tovenaar. Het is enkel te zien op de videocassette van die show maar het werd nooit uitgebracht want Johnny Turbo overleed kort daarop.” Jean-Paul is echter wel spijtig dat hij die videocassette niet meer vindt. Mocht iemand die nog liggen hebben, kan hij/zij contact opnemen met Jean-Paul.
Boek
Jean-Paul wil zijn geheimen prijsgeven en lanceerde onlangs zijn goochelboek ‘Magie zonder grenzen’. “Gili, een goede vriend van mij, schreef het voorwoord. Gili, die uit Marke kwam, leerde bij mij ook goochelen. Hij was mijn eerste leerling en was toen 15 jaar. We traden veel samen op als close-upper.”
In 1998 startte Jean-Paul met de goochelschool in Heule. Hij leerde er ook Nicholas Arnst goochelen. “Die jongen had veel talent en kwam bij mij ook privéles volgen. In 2004 – toen hij Vlaams jeugdkampioen werd op zijn 13de heb ik nog gezegd dat je nog veel over hem zou horen. Ook Aaron Crow, goochelaar Aaron Verbeke uit Ruiselede die de wereld rond reisde met shows op wereldniveau kon Jean-Paul coachen.
Kennis doorgeven
Jean-Paul zorgde in zijn boek voor de inhoud. “Ik leg bepaalde technieken uit aan mensen die toch wel enkele basistechnieken van het goochelen kennen. Het gaat over verschillende grepen. Het boek is echt educatief. Jean-Pauls vrouw Monique Demeulemeester, die uit Wevelgem afkomstig is, schreef de teksten, want van oorsprong is Jean-Paul Franstalig. “Ik spreek Nederlands maar zie mijn Frans accent als mijn exotische kant”, vertelde Jean-Paul ooit.
Op de vraag of Jean-Paul met dit boek en zijn lezingen niet constant bezig is met zijn concurrenten op te leiden antwoordt hij dat het tijd wordt dat hij zijn kennis doorgeeft. “Ik wil het niet allemaal meenemen in mijn graf, en daarom mijn boek. Als ik er niet meer ben, zal er nog iets overblijven. Ik zal niet volledig weg zijn.”
Technieken
Monique is ook diegene die Jean-Paul aanspoorde om een boek te schrijven. “Hij zit hele dagen te studeren en trucjes te oefenen”, vertelt Monique. “Ik spoor Jean-Paul dan aan om het te noteren.”
Jean-Paul is een autodidact en zegt dat dat moest in zijn tijd. Natuurlijk leerde Jean-Paul in boeken eerst de basis van het goochelen. “Veel nieuwe goochelaars hebben geen basis meer of ‘goochelen met elektronica’, want sommigen leren de technieken niet. De technieken leren zou nochtans altijd de basis moeten zijn. Als je aan sommigen vraagt om te goochelen, moeten ze eerst hun materialen uithalen, want ze ‘kopen trucs’, maar als je je technieken kent, kan je met alles goochelen. Er zou een label moeten bestaan voor echte goochelaars. Nu maken amateurs jammer genoeg de markt kapot. Nochtans zien de toeschouwers wel het verschil als er een ‘echte’ goochelaar aan het werk is.”
In mijn tijd waren er enkel boeken en geen internet of televisie. Ik moest soms wel 20 keer mijn boeken herlezen om te weten wat er bedoeld werd.”
Lezingen en lessen
Jean-Paul geeft ook lezingen voor goochelaars waar hij trucs uitlegt en nu ook vertelt over zijn boek en hij geeft privélessen. Hij gaat ook nog hier en daar goochelen. “Ik had tijdens de coronaperiode mijn BTW-nummer opgezegd, maar ik kon het goochelen niet laten, en heb het een jaar en 3 maanden later opnieuw aangevraagd”, lacht hij.
Jean-Paul was nog voorzitter van The Inner Magic Circle, de vroegere goochelclub in Kortrijk.
Hij is ook lid van de nationale federatie, nl. The Belgian Federations Magicien (BMF), waar hij de coach is.
Bestellen
Van zijn goochelboek wou Jean-Paul een luxeboek maken. “Er wordt aangenaam goed papier gebruikt. De mensen hebben de keuze uit een boek aan 50 euro met harde kaft, of een soft-versie aan 30 euro.” De inhoud is dezelfde.
In het boek staan verschillende trucs uitgelegd en een aantal effecten kan je er ook in terugvinden. Er staan enkele gemakkelijke trucs in en ook een aantal voor geoefende goochelaars. Er staat ook een truc in die Jean-Paul ‘de pillen van mijn grootvader’ noemt. Die truc zag Jean-Paul in Brussel, hij kocht een boek erover en hij oefende twee jaar lang elke dag om die truc te beheersen. “Ik heb enorm veel geduld en ik ben koppig. Als ik iets wil kennen, dan doe ik er alles voor.”
Origineel in het boek is ook dat er een bladzijde is waar je een truc kan bekijken door de QR-code te scannen.”
Het boek is al voorradig in het Nederlands en kan je bestellen via info@jean-paul.be.
De franstalige editie ‘Magie sans limites’ verschijnt in april.
