Search

Graven in de geschiedenis van Zwarte Piet

Armand Sermon (copyright foto Els Deleu)

Armand Sermon (75) uit Heule, een gewezen maatschappelijk werker verdiepte zich in de geschiedenis van Sinterklaas en Zwarte Piet, maar vond niets dat ook maar op racisme kon wijzen. Armands opzoekingen resulteerden in een lijvig boek van 424 bladzijden vol cultuur en folklore. Met ‘Van Zwarte Klaas tot Sinterklaas’ kan je nog lang na 6 december alles te weten komen over de folklore die leidde tot het kinderfeest op 6 december.

Armand Sermon woont met zijn echtgenote Rita Nowé – gewezen zaakvoerster van Leyaerde – in Heule. Hij deed vroeger stagebegeleiding, begeleidde eindwerken en leerde gesprekstechnieken aan aan studenten die in het sociaal-cultureel werk zouden terechtkomen. Dat was eerst in het Hoger RijksInstituut voor Paramedische Opleidingen (HRIPSO) in Kortrijk. Hij sloot zijn carrière af in Howest. Armand bleef bezig met sociaal-cultureel werk. Dit doet hij als bestuurslid in de August Vermeylenkring maar hij geeft ook soms voordrachten over Carnaval, Breughel, … Armand schreef al twee boeken over Julius Caesar en schreef boeken over de folklore en tradities rond carnaval.

“Aanleiding voor zijn laatste boek ‘Van Zwarte Klaas tot Sinterklaas’ waren verschillende onjuiste vertelsels door anti-pieten”, begint Armand Sermon. “Voorstanders beweerden dat er ook legendes aan vasthingen.” In het verleden was Armand al bezig met folklore, carnaval en geschiedenis en hij wist dat er in de anti-piet-verhalen zaken niet klopten. “Het is schandalig dat men op basis van leugens en domme redeneringen een kinderfeest kapot wil maken.”

Zelf heeft Armand niet zo’n sentimentele band met Sinterklaas. “In de streek waar ik opgroeide in Vlaams-Brabant was men meer met het kerstmanneke bezig.”

“Ik ben beginnen opzoeken en schrijven en stelde vast dat wij enkel een plaatselijk en eigentijds gebeuren kennen rond Zwarte Piet. Die zelfde figuur loopt in heel Europa rond. Mannen maken hun gezicht zwart om een aantal rituelen door te voeren. Sinterklaas en Zwarte Piet zijn ook een ritueel. Doorheen heel Europa wordt dat op een andere manier gedaan.”

“Essentieel aan heel die gebeurtenis is de roede die door een geketende duivel gebruikt werd om te slaan naar de mensen tijdens processies, maar deze verdween de laatste jaren omwille van pedagogische voorzorgen. Nu is alles afgezwakt en geëvolueerd naar figuren waar kinderen niet bang voor hoeven te zijn.”

Armand vindt het jammer dat folklore moet verdwijnen. “Processies dienden vroeger om het volk te amuseren. De duivel die meeliep deed allerlei trucks om de mensen te verleiden, en aan de andere kant lachten de mensen met de duivel. Ze overwonnen hem. Door met hem te lachen waren de mensen ook niet meer bang voor de duivel.”

Nicodemus       

Armand zocht ook naar de relatie tussen Sinterklaas en Nicodemus, want vroeger werd die knecht ook zo genoemd. “Die was gekend in het oude graafschap Vlaanderen. Het was een Jood die door de Kerk tot heilige werd uitgeroepen omdat hij Christus van zijn kruis zou gehaald hebben. Eigenlijk heeft Nicodemus niets met Sint-Nicolaas te maken, want deze laatste leefde in Turkije – dat toen Griekenland was – tussen 300 en 400 na Christus. Sint-Nicolaas was dus een Griekse heilige. De Grieken werden daarna uit Klein-Azië weggejaagd. Griekse handelaars in Italië besloten later om de relikwieën van Sint-Nicolaas terug te halen uit Klein Azië. Zo zijn ze weer in Italië terecht gekomen en is Sint-Niklaas via handelswegen in Europa gekomen. Dat verklaart waarom je vaak Sint-Niklaaskerken vindt rond havens.”

Tegenstelling

Armand ging voor zijn boek op zoek naar de betekenis van de witte kindervriend met een mijter en zijn begeleider met een zwart gezicht. “Het gaat altijd over een tegenstelling en het contrast tussen zwart-wit, maar niets in deze folklore heeft met racisme te maken.”

Armand zocht ook uit hoe de man met het zwart beroete gezicht voordien heette en vond verschillende benamingen in verschillende streken. Armand vond in zijn zoektocht ook veel Middeleeuwse verhalen. “Het kostuum van de figuur met zwart gezicht in een pagepakje was ooit anders,” zegt hij.

De knecht kreeg doorheen de geschiedenis ook verschillende namen. “De naam Piet kwam er rond het jaar 1900.”

Van Zwarte Klaas tot Sinterklaas

“‘Van Zwarte Klaas tot Sinterklaas’ biedt een omvangrijke, diepgaande maar boeiende studie, doorspekt met verschillende foto’s, tekeningen en kaarten.” Je leest er alles over het ontstaan, de prehistorie, de betekenis, de evolutie en de wilde kanten van het Klaasfeest.

Het boek ‘Van Zwarte Klaas tot Sinterklaas’ van 424 bladzijden op A4-formaat kan je aan 39 euro kopen bij armand.sermon@skynet.be

Het ligt ook bij Drukkerij Soens in Heule, in Boekenhuis Theoria in Kortrijk en in Standaard Boekhandel in Ring Kortrijk. Je kan het in elke boekenwinkel bestellen.

error: De inhoud is beschermd! U kan foto\'s en teksten bestellen. Foto's downloaden of afdrukken is strafbaar.