Op zondag 20 februari vieren de Zusters van Liefde op Overleie in Kortrijk hun 150ste verjaardag in de Sint-Elooiskerk in Kortrijk. In 2021 bestond dit klooster 150 jaar.
In 1871 stichtten de Zusters van Liefde van Heule een elfde bijhuis in de Kortrijkse wijk
Overleie. In 2021 waren de zusters er dus al 150 jaar aanwezig. Al die jaren waren ze met hart en ziel verbonden met de wijk.
Geïnspireerd door het motto van hun congregatie, nl. ‘Deus Caritas est’, wat betekent ‘God is Liefde’ zorgden ze voor onderwijs en bekommerden ze zich om hen die
het moeilijk hebben. We willen de liefde van God zichtbaar maken voor de mensen en ook in ons gebed die liefde beleven. Dat is onze identiteit. We beleven onze godsdienst van uit ‘God is Liefde’.” Er was altijd een open geest met de mensen. “Onze deur staat open en de gastvrijheid en openheid symboliseren ons klooster”, aldus zuster-overste Liesbeth Foulon. “Ook leken kunnen hier in het klooster de mis meevolgen. Die is om 8 uur tijdens weekdagen en op zondag om 7.45 uur.”
“We zijn hier zeer sterk ingeburgerd op Overleie. De zusters hadden hier altijd een goede band met de gemeenschap. Ze zorgden voor kwaliteitsvol onderwijs, werkten nauw samen met de Sint-Elooisparochie en deelden lief en leed met de buurt.”
“Christus staat centraal in ons leven en is ons vorbeeld. Jezus ging waar er noden waren, en dat proberen wij ook te doen. Als je gaat waar ze je roepen, kan je je ontplooien. Je kan niet helpen met er enkel over te praten maar je moet het vooral DOEN.”
De geschiedenis
Historicus Paul Vancolen stelde de geschiedenis van deze 150 jaar aanwezigheid op Overleie
te boek. Hij verhaalt hoe de zusters het onderwijs voor meisjes in handen namen, eerst in een school en klooster gelegen aan Sint-Jansput. “Dat was in de vroegere gebouwen van de dames van Sint-Niklaas. De zusters die er oorspronkelijk waren hebben het langer onderwijs op Overleie opgericht. Daar was toen ook de school. In het begin van de 20ste eeuw is dat pand onteigend geweest om het Astridpark aan te leggen en heeft de congregatie een klooster met school gebouwd in de Rekollettenstraat.
In 1906 verhuisden de zusters naar de Rekollettenstraat, waar het klooster nog altijd gevestigd is.
“Hier werd een school ontwikkeld van ik denk wel 1.000 leerlingen”, vertelt zuster Liesbeth. “Overleie barstte toen van de kinderen. Men woonde hier in steegjes, partjes en beluikjes. Na de oorlog werden er nieuwe wijken in Kortrijk gebouwd en kwamen er sociale woningen aan de rand van de stad. Mensen trokken daar naar toe en op de wijk verminderde het aantal kinderen, en dus ook het aantal leerlingen in onze school.”
Oorlogen
In beide wereldoorlogen werden school en klooster zwaar getroffen, niet alleen materieel
maar ook op menselijk vlak. Bij een bombardement in 1944 kwamen negen zusters om het
leven. Er bleven er toen slechts drie over. Maar met de volle steun van de congregatie volgde telkens de heropbouw en werd het werk van de zusters verdergezet.
Nieuwe initiatieven
Oorspronkelijk was de school van de zusters op Overleie enkel een meisjesschool. “Er was een jongensschool achter de kerk van de Broeders van Oostakker”, zegt zuster Liesbeth.
Na de oorlog kwam er een hele evolutie in het onderwijs en vanaf de jaren 1960 waren de zusters van de Rekollettenstraat de drijvende kracht achter een hele reeks nieuwe initiatieven in het kader van Buitengewoon Onderwijs, zorg voor kinderen en jongeren met een beperking en steun voor vrouwen in crisissituaties.
Uit het Buitengewoon onderwijs van de zusters – dat oorspronkelijk ook enkel voor meisjes was – is ‘De Brug’, dat later na een fusie met De Bloesem ‘De Sprong’ werd. “De zusters lagen altijd wakker van de noden die zich op een bepaald moment stelden en zo werd hier ook het BuSo (Buitengewoon Secundair Onderwijs) gestart, dat dan uitgeweken is naar de Lange Munte en er is ook een MPI opgericht. Dat is de Hoge Kouter geworden, met nog altijd een school voor Buitengewoon Onderwijs – zowel op de Lage als de Hoge Kouter – én een MFC (het vroegere MPI).”
“De zusters zagen dan opnieuw een nood naar werking voor kinderen met meervoudige beperkingen. Zo ontstond MPI Zonnebloem, dat startte op de site in de Rekollettenstraat en dan naar de Steenstraat in Heule uitweek.”
“Toen men weer een andere nood zag waar alleenstaande moeders met kinderen en gezinnen in een crisissituatie moesten opgevangen worden, werd Huis Ter Leye opgericht, een autonome vzw waar de zusters zeer sterk bij betrokken waren.” Dat is nu CIG Nestel aan de Doorniksesteenweg in Kortrijk. “Verschillende zusters zijn daar ook als vrijwilliger bij betrokken geweest, zoals zuster Ann Vanryckeghem tot ze met pensioen ging.”
“Ook bij de oprichting van het revalidatiecentrum op Overleie – een autonome vzw – zijn de zusters betrokken geweest. Ze zaten in de beheerraad en er waren zusters die er werkten als logopediste.”
De huidige kloostergemeenschap
De laatste tien jaar zijn we vooral zorgend aanwezig bij onze medezusters en waar we nog kunnen zetten we ons in voor de pastoraal op de parochie. Zuster Ann is koster geweest in de Sint-Elooiskerk en doet dat nu nog twee keer in de week als vrijwilliger. Ze stond ook jaren samen met enkele leken in voor de vormselcatechese. Zuster Liesbeth was tot ze 80 jaar werd coördinator van de ziekenpastoraal op Overleie. Nu zijn zuster Ann en zuster Liesbeth nog medewerker voor die ziekenpastoraal. De zeven zusters van Overleie zijn ook lid van Samana, want ze willen in de nabijheid van de mensen blijven.
“Na de brand in het klooster van Heule vorig jaar hebben wij drie zusters uit Heule opgevangen. Ze konden niet allemaal terugkeren naar Heule en twee onder hen zijn hier blijven wonen. “
Momenteel wonen er zeven zusters tussen 81 en 100 jaar in het klooster op Overleie.
Zuster Liesbeth Foulon (81) komt uit Wevelgem, zuster Annie Clicteur (83) en zuster Maria Schollier (100) komen allebei uit Snellegem, zuster Ann Hanson (85) komt uit Heule, zuster Jenny Desmet (86) uit Kortrijk, zuster Jeannette Leenknecht (87) uit Hooglede en zuster Rosa Depoortere (88) komt uit Kuurne. “De taken worden verdeeld, zo doet zuster Annie – die 55 jaar haar diensten bewees in de keuken van het college van Oostende bewees – de keuken. Ze wordt bijgestaan door een andere zuster voor het snijden van de groenten. Dan is een andere zuster verantwoordelijk voor was en strijk en een zuster die goed overweg kan met naaien doet verstelwerken. Zelfs zuster Maria Schollier maakt op haar 100ste nog kussens om te verkopen.
Overste
Zuster Liesbeth is sinds het overlijden van de vroegere overste in 2009 overste in het klooster op Overleie. “Ik ben vooral ook een medezuster”, zegt ze. Ze gaf van 1960 tot 1987 wiskunde in de eerste graad in Spes Nostra. “Ik ben dan 20 jaar missionaris geweest in Zuid-Afrika en ben terug van 2007. In 2009 ben ik naar hier gekomen.”
Zuster Liesbeth is ook nog missieverantwoordelijke in Heule. “Er is in onze gemeenschap een sterke betrokkenheid met de missies. We bidden voor de missies, maar een gebed dat niet eindigt in acties is voor mij een leeg gebed. Het moet uitmonden in concrete daden. Veel mensen komen ook naar ons en vragen voor een gebed.”
“Ik organiseerde ook een tijdje de maandelijkse bijbelkring samen met wijlen priester Noël Bonte. We wilden er ook mensen van een andere origine in betrekken en oog en oor hebben voor hen. We zijn immers een open gemeenschap.”
Congregatie
De congretatie van de Zusters van Liefde bestaat al meer dan 175 jaar, nl. van in 1838. Er zijn nog 70 zusters in de congregatie, met bijhuizen in verschillende gemeentes zoals Heule, Kortrijk, Aalbeke, Wevelgem, Hollebeke en Varsenare.
Dankviering en boekvoorstelling
“Er moeten meer en meer leken ingeschakeld worden, en we zijn hen hier dankbaar voor. Dankzij die leken kunnen we onze 150ste verjaardag vieren. Paul Vancolen, Eric Dejonghe en Philippe Lagae namen het initiatief voor het feestgebeuren.
Op zondag 20 februari is er om 9.15 u een dankviering in de Sint-Elooiskerk in de Overleiestraat in Kortrijk.
Na de eucharistieviering wordt de historiek ‘Zusters van Liefde van Heule 150 jaar op Overleie (1871 – 2021) voorgesteld, gevolgd door een coronaveilige receptie waar je het werk ook kan aankopen.
